Highland

HighlandHighland „Szkockie bydło górskie” (HI)

Pierwsze wzmianki o tej rasie można znaleźć w XII-wiecznych źródłach pisanych, zaś archeologiczne dowody jej istnienia pochodzą już z VI wieku, co czyni ją jedną z najstarszych w nowożytnej historii zarejestrowanych ras bydła. W roku 1884 powstał pierwszy związek hodowlany – Związek Hodowców Szkockiego Bydła Górskiego, a rok później założono księgę zarodową tej rasy.
Bydło highland hodowane było od wieków w zachodniej i północnej Szkocji, głównie w hrabstwach Perth, Invernes, Argylshire oraz na wyspach Hebrydach. Początkowo wyróżniano dwie odmiany: mniejszą i zazwyczaj czarno umaszczoną Kyloe, która występowała na wyspach zachodniego wybrzeża północnej Szkocji i większą o czerwonawym umaszczeniu, utrzymywaną w rejonach górzystych. Z upływem czasu różnice między nimi uległy zatarciu prowadząc do zaniechania wyróżniania odmian.
Współczesna rasa highland to długowłose, krótkonogie bydło mięsne małego kalibru. Posiada umaszczenie bardzo zróżnicowane: najczęściej brązowe, ale również żółte, jasnobrązowe, ciemnobrunatne, czerwonobrunatne, czerwone i czarne, zdarzają się również zwierzęta o umaszczeniu białym i srebrnym (żadne umaszczenie nie jest dominujące genetycznie). Ma dość drobną budowę, ale prawidłową sylwetkę charakterystyczną dla bydła mięsnego jako efekt starannego doboru i celowej pracy hodowlanej prowadzonej od XVIII wieku. Głowa jest krótka, szeroka z lirowatymi rogami o rozpiętości nawet do 1,5 metra, z grzywką na czole sięgającą do połowy grzbietu nosa i z białą śluzawicą. Cechą wyróżniającą jest charakterystyczna długa, pokrywająca całe ciało, okrywa włosowa, w której występują dwie warstwy: zewnętrzna – składająca się z długich i grubych włosów, osłaniająca przed śniegiem i wiatrem, i wewnętrzna – miękka i puszysta, która chroni ciało przed utratą ciepła. Średnia masa ciała krów to 400-450 kg, zaś buhajów do 625 kg, natomiast wysokość w kłębie odpowiednio 105 cm i 120-130 cm . W zależności od warunków utrzymania zwierzęta bardzo różnią się wyrostowością. W chowie fermowym, po wyeliminowaniu wpływu ostrego klimatu i bardzo ekstensywnego żywienia, dorosłe buhaje uzyskują masę ok. 800 kg, a krowy 500 kg. Przy intensywnym żywieniu opasy mogą osiągać masę 450 kg w wieku ok. 15 miesięcy, ale z reguły opasane są mniej intensywnie (z wykorzystaniem pastwiska) do wieku 2 lat.
Rasa ta charakteryzuje się bardzo dobrą płodnością i dużą łatwością ocieleń. Rodzące się cielęta ważą 25-29 kg . Krowy cielą się na pastwiskach bez żadnej pomocy, a porodów nie utrudniają nawet zimowe warunki i temperatury poniżej minus 200C. Matki wyróżniają się dużą opiekuńczością. Ich mleko zawiera dużo tłuszczu, co zapewnia dobrą żywotność cieląt i regularne przyrosty w okresie wychowu. Jest to rasa długowieczna; nierzadko użytkowane rozpłodowo są krowy 20-letnie.
Zwierzęta rasy highland nie mają wysokich wymagań bytowych i mogą cały rok przebywać na pastwisku nie potrzebując specjalnych pomieszczeń. Utrzymują bardzo dobrą kondycję i zdrowie w warunkach ekstensywnego żywienia. Dobrze znoszą surowe warunki klimatyczne, w których inne rasy bydła nie miałyby szans przetrwania, śnieg i bardzo niskie temperatury nie są dla nich żadnym utrudnieniem, a pobieranie paszy nie zmniejsza się nawet w temperaturze -280C, czego nie można powiedzieć o żadnej innej rasie bydła. Ubogie pastwiska i niedostępne tereny są dla tej rasy naturalnym środowiskiem. Nie tylko świetnie wykorzystują pastwiska, ale również z dużą szybkością i efektywnością „czyszczą” zarośla i gąszcze, w związku z czym rasa ta wyjątkowo nadaje się do wypasu na terenach marginalnych i aktualnych lub potencjalnych nieużytkach, co zapobiega ich zarastaniu i dziczeniu.
Rasa highland daje wołowinę o wysokich walorach kulinarnych, marmurkowatą, soczystą, o niskiej zawartości cholesterolu i praktycznie pozbawiona tłuszczu okrywowego (naturalną izolacją termiczną u tej rasy jest gruba pokrywa włosowa a nie tłuszcz podskórny). Dużo ruchu na świeżym powietrzu na naturalnych pastwiskach bogatych w zioła procentuje niezwykłą smakowitością mięsa. Na Wyspach Brytyjskich wołowina ze zwierząt tej rasy uważana jest za najlepszą i uzyskuje najwyższe ceny. Nawet brytyjska rodzina królewska utrzymuje duże stado w Szkocji, co również podnosi prestiż tej rasy.
Mimo ruchliwości, żywego temperamentu i długich rogów, przydających zwierzętom groźnego wyglądu, jest to bydło bardzo łagodne. Wykazuje dużą tolerancję nie tylko wobec innych gatunków zwierząt gospodarskich (co umożliwia wypas mieszany), ale również wobec gatunków dzikich, wyróżniając się wśród innych ras bydła ponadprzeciętną inteligencją.
Charakteryzując zwierzęta rasy highland należy podkreślić ich urokliwą urodę i wrażenia estetyczne, jakie wzbudzają u ludzi, co w połączeniu z małym kalibrem sprawia, że coraz częściej stają się one ozdobą skwerów miejskich jako zwierzęta „parkowe”. Różnokolorowe, długie owłosienie i imponujące rogi sprawiają, że zwierzęta tej rasy mogą stanowić wspaniałą ozdobę każdego gospodarstwa, wzbogacać krajobraz regionu czyniąc go bliższym człowiekowi.
Na zakończenie charakterystyki tej rasy należy zwrócić uwagę, że od kilku lat w Polsce wzrasta zapotrzebowanie na usługi agroturystyczne, a co za tym idzie szybko wzrasta liczba gospodarstw prowadzących tego typu działalność. W istniejących gospodarstwach agroturystycznych rolnicy, dla urozmaicenia proponowanej oferty turystycznej, utrzymują różne gatunki zwierząt: drób ozdobny, świnki wietnamskie, kuce, króliki a nawet strusie, rzadko jednak można znaleźć w tych gospodarstwach bydło. Krajobraz rolniczy wymaga jednak pielęgnacji, w przeciwnym razie ulega dewastacji. Szczególnie tereny turystyczne, aby nie stracić swojej atrakcyjności, muszą mieć uporządkowany krajobraz. Dobrą tego metodą, w której można liczyć choćby na zwrot poniesionych kosztów, mogłoby być utrzymywanie w rejonach turystycznych (np. Kraina Wielkich Jezior, rejony podgórskie, pradoliny rzek) i w gospodarstwach agroturystycznych atrakcyjnych wizualnie i komponujących się malowniczo z krajobrazem stad bydła mięsnego. Do ras takich należy z całą pewnością szkockie bydło górskie – highland.

highland011

Zmiany ilościowe pogłowia żeńskiego HI

galloway021

* od roku 2007 zestawienie obejmuje tylko krowy

(w latach wcześniejszych jest to suma krów i jałówek)

Masy ciała urodzeniowe i standaryzowane na 210 dni z podziałem na płeć HI

galloway03

Literatura: Rasy bydła mięsnego. Ocena, charakterystyka i przydatność do opasu.

Ocena wartości użytkowej bydła ras mięsnych za lata 2004 – 2013

Notowania rynkowe

zobacz starsze

Partnerzy