BYDŁO MIĘSNE NEWSLETTER 03/2025

Pryszczyca, czyli realne zagrożenie nadciągające z Węgrzech i Słowacji – aktualności

Jak dotąd, choroba pojawiła się na terytorium Niemiec (1 ognisko), na Węgrzech gdzie są już 5 ognisk oraz na Słowacji, gdzie wykryto już 6 ognisk.

4 kwietnia 2025 r. potwierdzono szóste ognisko pryszczycy na Słowacji, tym razem choroba zaatakowała stado bydła mięsnego (do tej pory wirus dotykał bydło mleczne). Pryszczyca pojawiła się w gospodarstwie we wsi Jurová w powiecie Dunajská Streda, w którym utrzymywane było 900 szt. bydła. Gospodarstwo znajduje się w pobliżu innego ogniska choroby we wsi Baka i ma tego samego właściciela. Z kolei 17 kwietnia 2025 r. potwierdzono piąte ognisko pryszczycy na Węgrzech. Tamtejsze władze weterynaryjne wprowadziły środki kwarantanny i ustanowiły 10-kilometrowy obszar objęty ograniczeniami wokół nowego ogniska pryszczycy obejmujący: 3-kilometrowy obszar zapowietrzony oraz 7-kilometrowy obszar zagrożony. Aktualnie w potwierdzonym ognisku (powiat Győr-Moson-Sopron) zakończono zabicie zwierząt i skierowano do utylizacji, co ma zapobiec rozprzestrzenianiu się wysoce zaraźliwego wirusa. W wyniku identyfikacji i śledzenia potencjalnych gospodarstw kontaktowych prawdopodobne jest rozszerzanie aktualnych stref ochronnych.

W związku z narastającym zagrożeniem, Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi – Czesław Siekierski zwołał 31 marca 2025 r. kolejne, 2-etapowe posiedzenie sztabu kryzysowego, koordynującego działania prewencyjne MRiRW, związane z zagrożeniem wystąpienia wirusa pryszczycy na terytorium RP.

Sztab kryzysowy w siedzibie MRiRW składał się z Wojewódzkich Lekarzy Weterynarii ze wszystkich 16 województw oraz prof. dr-a hab. Stanisława Winiarczyka, dyrektora Państwowego Instytutu Weterynaryjnego – Państwowego Instytutu Badawczego w Puławach. Podczas posiedzenia sztabu dokonano przeglądu aktualnej sytuacji i przedstawiono raport służb weterynaryjnych z działań prewencyjnych, koordynowanych w województwach śląskim, podkarpackim, opolskim oraz małopolskim.

Najważniejsze ustalenia posiedzenia sztabu kryzysowego:

Rozwój zagrożenia związany z wykryciem kolejnych ognisk pryszczycy na terytorium Słowacji (odkryto kolejne, 5. ognisko pryszczycy, potwierdzone w gospodarstwie w Plavecky Szvrtok, w powiecie Malacky, na północnym zachodzie Słowacji; narastające na Słowacji problemy z utylizacją zarażonych zwierząt oraz poniedziałkowe nadzwyczajne posiedzenie rządu Roberta Ficy w celu omówienia zagrożenia na terytorium kraju), sztab kryzysowy pod przewodnictwem ministra rolnictwa i rozwoju wsi Czesława Siekierskiego podjął decyzje o kolejnych krokach działań prewencyjnych w Polsce, które dotyczą katalogowania ew. miejsc i metod utylizacji zarażonych zwierząt na wypadek wystąpienia wirusa oraz działań logistycznych związanych z wymaganymi procedurami postępowań w przypadku wykrycia źródła zakażenia.

Jak wskazuje Główny Inspektorat Weterynarii (GIW) w Polsce nie stwierdzono przypadków pryszczycy i nie ma podejrzeń ws. ewentualnego wystąpienia tej choroby. Nadal stabilna jest też sytuacja na Słowacji (od 4 kwietnia br. nie odnotowano tam żadnych nowych ognisk wirusa pryszczycy).

Pryszczyca – co warto o niej wiedzieć?

Pryszczyca (FMD) jest zakaźną i zaraźliwą chorobą zwierząt parzystokopytnych gospodarskich oraz dzikich. Na zakażenie najbardziej wrażliwe jest bydło, następnie świnie, owce i kozy. Chorobę wywołuje wirus z rodzaju Aphtovirus należący do rodziny Picornaviridae. Istnieje 7 serotypów wirusa. Obecnie występujący w UE serotyp O odpowiada za 70% zakażeń na świecie.

Wirus wydalany jest przez zakażone zwierzę w wydychanym powietrzu, wydzielinach oraz wydalinach na ok. 4 dni przed wystąpieniem u niego objawów chorobowych. Największa koncentracja wirusa znajduje się w płynie surowiczym i nabłonku pojawiających się pęcherzy. Przeżuwacze mogą być nosicielami wirusa nawet do trzech lat.

Źródłami zakażenia mogą być:

• zwierzęta chore;
• ślina, mleko i jego przetwory, kał, mocz;
• nasienie i zarodki;
• pasza, woda, żłoby, podłogi, pastwiska, skóra, wełna, ręce i odzież obsługi, środki transportu;
• mięso i jego przetwory oraz odpadki kuchenne.

Wspólne obrady sztabu kryzysowego MRiRW z Rządowym Centrum Bezpieczeństwa oraz Wojewodami województw: podkarpackiego, małopolskiego, śląskiego i opolskiego, Głównym Lekarzem Weterynarii, Głównym Inspektoratem Sanitarnym, Strażą, Policją i Inspektoratem Transportu Drogowego

Spotkanie z Rządowym Centrum Bezpieczeństwa odbyło się z inicjatywy Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi i miało charakter prewencyjny.

W spotkaniu wziął również udział podsekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji Wiesław Leśniakiewicz oraz dyrektor Rządowego Centrum Bezpieczeństwa Zbigniew Muszyński. Wszystkie działania omawiane z udziałem RCB będą komunikowane adekwatnie do dynamizmu sytuacji.

Polska nadal jest krajem, w którym nie stwierdzono wirusa pryszczycy, a intensyfikacja działań prewencyjnych MRiRW związana jest z zagrożeniem transmisją wirusa z krajów sąsiednich, gdzie choroba występuje.

Informujemy, że wszystkie komunikaty sztabu MRiRW są aktualizowane na bieżąco, a dodatkowe informacje ws. zagrożenia wirusem pryszczycy publikuje Główny Inspektorat Weterynarii na stronie: www.wetgiw.gov.pl.

Pryszczyca łączy organizacje branżowe! Wystosowano wspólny apel do MRiRW

Organizacje branżowe tj. Federacja Branżowych Związków Producentów Rolnych, Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego, Polski Związek Hodowców i Producentów Bydła Mięsnego, Związek Polskie Mięso, Unia Producentów i Pracodawców Przemysłu Mięsnego, Stowarzyszenie Rzeźników i Wędliniarzy RP, Polska Federacja Rolna, Polska Izba Mleka, Stowarzyszenie PTR, Polska Platforma Zrównoważonej Wołowiny wystosowały pismo do Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi ws. Pryszczycy, w którym zawarto siedem postulatów dotyczących:

1. Wprowadzenia zmian w systemie IRZ i w zakresie zgłaszania przemieszczeń (kupno, sprzedaż, przemieszczenia między siedzibami) w ciągu 48 h od zdarzenia w przypadku pośredników w obrocie zwierząt. Takie działanie umożliwiłoby śledzenie przemieszczeń i pozwoliłoby na szybsze działanie Inspekcji Weterynaryjnej w zakresie kontroli.
2. Wprowadzenie kar za brak mycia i dezynfekcji pojazdów do przewozu zwierząt w postaci mandatów. Wprowadzenie obowiązku mycia i dezynfekcji pojazdów bezpośrednio po rozładunku.
3. Doprecyzowanie obowiązku zgłoszeń do PIW załadunków i wyładunków zwierząt w tym określenie formy oraz co ma zawierać przedmiotowe zgłoszenie, ze szczególnym uwzględnieniem pośredników w obrocie zwierząt. Obligatoryjna obecność PLW lub ULW w czasie rozładunku w podmiotach będących pośrednikami w obrocie zwierząt na podstawie art. Ustawy o Inspekcji Weterynaryjnej. W przypadku braku zgłoszeń wprowadzenie przepisów w zakresie umożliwienia IW wystawiania mandatów karnych a także zakaz przemieszczania.
4. Wystąpienie do odpowiednich organów o wyznaczanie na terenach, gdzie występują duże skupiska zwierząt gospodarskich zagrożonych występowaniem choroby miejsc grzebowisk aby uniknąć rozprzestrzeniania się choroby w czasie transportu do zakładów utylizacyjnych.
5. Wprowadzanie zakazu importu z krajów występowania ognisk pryszczycy do czasu wygaśnięcia decyzji wykonawczej KE dotyczącej niektórych tymczasowych środków nadzwyczajnych w odniesieniu do pryszczycy.
6. W związku z brakiem możliwości kontrolowania pojazdów w ruchu przez IW wprowadzenie przepisu umożliwiającego zatrzymywanie pojazdów przeznaczonych do transportu zwierząt lub też wprowadzenie patroli mieszanych z udziałem policji, ITD. Służb podległych administracji zespolonej.
7. W przypadku łamania prawa obligatoryjnie art. 85 ust. 1 pkt. 1 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o ochronie zdrowia zwierząt oraz zwalczaniu chorób zakaźnych zwierząt, który przewiduje kary grzywny, ograniczenia wolności oraz pozbawienia wolności do lat 3 dla podmiotów wprowadzających do obrotu, przemieszczających lub przywożących chore zwierzęta, zakażone lub podejrzane o zakażenie chorobą zakaźną zwierząt.

Wojna celna a produkcja rolna – czy wprowadzenie ceł przez Trumpa wpłynie na handel

Zgodnie ze wcześniejszymi zapowiedziami prezydent USA Donald Trump podpisał 2 kwietnia 2025 r. rozporządzenie nakładające “cła wzajemne” o stawce wynoszącej co najmniej 10% na towary importowane z zagranicy, zaś w przypadku Unii Europejskiej stawka ta ma wynosić 20%.

Wymienione stawki Trump określił mianem “deklaracji niepodległości gospodarczej” Ameryki i “dniem wyzwolenia”. Jak dalej wyjaśnia wprowadzone zmiany stanowią odwet za dekady “rabunku” ze strony innych państw świata. Ogłoszone 2 kwietnia cła, wejdą w życie prawdopodobnie już 5 kwietnia 2025.

Wysokimi cłami objęte zostaną produkty z niemal wszystkich największych partnerów handlowych Ameryki. W przypadku Unii Europejskiej będzie to 20%, Chin – 34%, Japonii – 24%, Indii – 26%, Korei Płd. – 25%. Z kolei w przypadku Chin, stawka ta zostanie dodana do ogłoszonych wcześniej 20% ceł i będzie wynosić 54%.

10% stawką objęte zostaną produkty z Wielkiej Brytanii i Ukrainy, zaś 17% cło zostanie nałożone na towary z Izraela, mimo że ten wyeliminował dzień wcześniej wszelkie cła na towary z USA. Wśród państw próżno szukać Rosji, głównie ze względu na to, że eksportuje ona do USA niewiele towarów w związku z nałożonym na wiele produktów embargiem.

W odpowiedzi na kroki D. Trumpa Unia Europejska rozważa retorsje na amerykańskie produkty rolno-spożywcze, co może jeszcze bardziej zaostrzyć konflikt. Dane KE jednoznacznie wskazują, że Stany Zjednoczone są drugim największym rynkiem eksportowym dla unijnych produktów rolno-spożywczych.

Wprowadzenie ceł sprawi, że polskie produkty rolno-spożywcze staną się mniej konkurencyjne cenowo na rynku amerykańskim, co może prowadzić do spadku eksportu.

Przypominamy, że od 15 marca jest możliwość ubiegania się o płatności bezpośrednie

Od 15 marca do 15 maja 2025 r. można ubiegać się o płatności bezpośrednie i obszarowe II filaru WPR. Wniosek, należy złożyć do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) za pośrednictwem aplikacji eWniosekPlus.

Ważna zmiana – w tym roku pracownicy Ośrodków Doradztwa Rolniczego pomagają w wypełnianiu wniosków ODPŁATNIE.

Przypominamy, że można ubiegać się o zwiększoną płatność do bydła realizując Ekoschemat dobrostan zwierząt. Więcej informacji można znaleźć na stronie www. ARiMR: https://www.gov.pl/web/rolnictwo/ekoschemat-dobrostan-zwierzat

Ponadto należy pamiętać, że od kampanii 2024 r. rolnik wnioskujący o przyznanie płatności dobrostanowej zobowiązany jest do odbycia bezpłatnego, jednorazowego szkolenia z zakresu metod ograniczających stosowanie antybiotyków w produkcji zwierzęcej.

Zgodnie ze zmienianymi przepisami szkolenie to będzie można odbyć także do 7 dni od otrzymania wezwania z ARiMR w tym zakresie.

Szkolenia są organizowane przez Ośrodki Doradztwa Rolniczego w formie stacjonarnego szkolenia, szkolenia on-line oraz e-learningu.

POLSKI ZWIĄZEK HODOWCÓW I PRODUCENTÓW BYDŁA MIĘSNEGO